Produkty spożywcze wytwarzane zgodnie z normami Unii Europejskiej (UE) są często uznawane za produkty wyższej jakości ze względu na surowe przepisy dotyczące wszystkich łańcuchów produkcyjnych – od praktyk rolniczych po bezpieczeństwo żywności i etykietowanie.
Możemy porównać standardy bezpieczeństwa i jakości żywności obowiązujące w Unii Europejskiej (UE) i Stanach Zjednoczonych Ameryki (USA) pod kilkoma kluczowymi względami, w tym przepisów, standardów zdrowia i bezpieczeństwa, organizmów zmodyfikowanych genetycznie (GMO), stosowania pestycydów, etykietowania itp. Poniżej kilka konkretnych faktów i różnic, charakteryzujących podejście do jakości i bezpieczeństwa żywności w tych dwóch regionach świata:
1. Stosowanie pestycydów
Unia Europejska:
- W UE obowiązują bardzo rygorystyczne wymagania dotyczące stosowania pestycydów. Pestycydy są dokładnie testowane i tylko te uznane za bezpieczne są zatwierdzane do użytku. Produkty spożywcze są badane co roku w celu sprawdzenia, czy pozostałości pestycydów nie przekraczają dopuszczalnych limitów.
- W 2018 r. Komisja Europejska ogłosiła, że 97% produktów spożywczych badanych pod kątem pozostałości pestycydów mieściło się w dopuszczalnych normach (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), 2018).
- UE stosuje ograniczenia wobec ponad 100 pestycydów, których używanie jest zakazane lub poważnie ograniczone. Niektóre pestycydy, np. glyphosate, są zakazane w wielu krajach unijnych.
USA:
- Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) oraz Departament Rolnictwa USA (USDA) ustalają dopuszczalne limity stosowania pestycydów, ale normy te są często mniej rygorystyczne niż w UE. Na przykład glyphosate jest dozwolony do użytku w USA, chociaż w niektórych stanach wprowadzono pewne ograniczenia.
- W USA nie obowiązują tak rygorystyczne ograniczenia dotyczące stosowania pestycydów jak w UE, dlatego poziom pozostałości pestycydów w żywności może być wyższy.
- W 2020 r. Amerykańska Agencja Ochrony Środowiska (EPA) wydała oświadczenie, że poziom pozostałości pestycydów był monitorowany, jednak USA nie sprawują tak scentralizowanego i regularnego nadzoru nad pozostałościami pestycydów w żywności jak UE.
2. Organizmy zmodyfikowane genetycznie (GMO)
Unia Europejska:
- W UE mają zastosowanie ścisłe regulacje dotyczące GMO. Od 2001 r. obowiązują przepisy wymagające wyraźnego oznakowania wszystkich produktów spożywczych GMO, które zawierają więcej niż 0,9% składników GMO. Dzięki temu konsumenci mogą decydować, czy chcą spożywać takie produkty.
- Do tej pory UE zatwierdziła tylko 3 produkty GMO (kukurydzę Bt, soję i rzepak, stosowane w żywności).
- Wiele krajów unijnych (np. Austria, Węgry, Włochy) całkowicie zakazało uprawy i stosowania GMO na swoim terytorium.
USA:
- USA są jednym z największych użytkowników GMO na świecie. 90% soi, kukurydzy i bawełny uprawianej w USA jest modyfikowane genetycznie.
- Chociaż w 2016 r. w USA wprowadzono obowiązkowe etykietowanie GMO, jednak przepisy te są niezbyt rygorystyczne, pozwalając na stosowanie znaków cyfrowych lub kodów QR, co utrudnia jednoznaczne zrozumienie składu GMO.
- Autoryzacja żywności GMO jest znacznie bardziej liberalna, ponieważ amerykańskie organy ds. bezpieczeństwa żywności i zdrowia (np. FDA, EPA) nie uważają GMO za zagrożenie dla zdrowia, jeśli spełniane są zatwierdzone standardy bezpieczeństwa.
3. Bezpieczeństwo i jakość żywności
Unia Europejska:
- Unia Europejska ma jeden z najsurowszych na świecie systemów bezpieczeństwa żywności. Każdy produkt spożywczy, od uprawy po sprzedaż, musi spełniać surowe normy jakości i bezpieczeństwa.
- System HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points) obowiązuje wszystkich uczestników łańcucha dostaw produktów spożywczych, aby zagwarantować bezpieczeństwo żywności.
- W 2020 r. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) ogłosił, że kontrola jakości produktów spożywczych w UE opiera się na badaniach naukowych i danych testowych, aby zapobiegać potencjalnym zagrożeniom dla zdrowia.
USA:
- USA mają własny system bezpieczeństwa żywności, w którym kluczową rolę odgrywają FDA i USDA. Agencje te również stosują system HACCP, jednak może on być mniej rygorystyczny i często opiera się na dobrowolnych standardach przemysłowych.
- W 2011 r. Stany Zjednoczone wprowadziły ustawę Food Safety Modernization Act (FSMA), która wzmocniła kontrole bezpieczeństwa żywności. Niektórzy krytycy twierdzą jednak, że system ten nie jest tak kompleksowy jak obowiązujący w UE, ponieważ w wielu obszarach daje większe możliwości samoregulacji.
4. Etykietowanie i znakowanie żywności
Unia Europejska:
- Wymagania UE dotyczące etykietowania żywności są bardzo szczegółowe. Wszystkie produkty spożywcze muszą być wyraźnie oznakowane. Oznakowanie musi zawierać informacje o składnikach, wartości odżywczej, kraju pochodzenia i dacie ważności.
- Etykietowanie produktów ekologicznych również podlega ścisłym regulacjom. Produkty zawierające ponad 95% składników ekologicznych muszą otrzymać znak EU Organic.
- W 2017 r. UE wprowadziła również etykietowanie żywności z podaniem jej wartości energetycznej, aby konsumenci mogli łatwo sprawdzić zawartość kalorii i składników odżywczych.
USA:
- Etykietowanie żywności w USA również podlega ścisłym regulacjom, jednak są one nieco mniej kompleksowe niż w UE. Na przykład w USA nie ma jednego, wspólnego oznaczenia „ekologicznego”, a zamiast tego produkty mogą być opatrzone różnymi prywatnymi certyfikatami.
- W 2016 r. USA wprowadziły radykalne zmiany, aby na etykietach pojawiły się wyraźne informacje o obecności organizmów zmodyfikowanych genetycznie (GMO), ale wymóg ten dotyczy tylko niektórych, a nie wszystkich produktów.
5. Polityka środowiskowa i zrównoważonego rozwoju
Unia Europejska:
- W ostatnich latach UE aktywnie dąży do ograniczenia emisji dwutlenku węgla poprzez promowanie zrównoważonego rolnictwa i produkcji żywności. Na przykład w 2020 r. ogłoszono inicjatywę Zielonego Ładu (Green Deal), której celem jest osiągnięcie 50-procentowej redukcji stosowania pestycydów i zwiększenie spożycia produktów ekologicznych do 2030 r.
USA:
- Polityka środowiskowa USA w zakresie rolnictwa i produkcji żywności nie jest tak scentralizowana i skoordynowana jak polityka unijna. UE osiąga wyższe standardy środowiskowe poprzez promowanie wdrażania zrównoważonych praktyk rolniczych i przetwórstwa żywności.
Wniosek
W porównaniu ze Stanami Zjednoczonymi Unia Europejska ma bardziej rygorystyczną i kompleksową politykę dotyczącą bezpieczeństwa żywności, jakości i ochrony środowiska. Obejmuje to bardziej rygorystyczne wymagania dotyczące stosowania pestycydów, GMO i etykietowania żywności. Stany Zjednoczone również mają własne systemy bezpieczeństwa i jakości żywności, lecz niekiedy są one mniej rygorystyczne lub mniej uregulowane. Produkty spożywcze pochodzące z UE są często uznawane za produkty wyższej jakości ze względu na surowe kontrole, natomiast wybór produktów z USA jest często szerszy ze względu na mniej restrykcyjne stosowanie GMO i nawozów.